Vendelen, beter bekend onder de term vaandelzwaaien of vendelzwaaien, is een sport waarbij behendigheid en lenigheid centraal staan.
Over het ontstaan van de sport bestaan grote discussies: sommige folkloristen beweren dat er al in de tijden vóór Christus gevendeld werd, andere zeggen dat het rond de 15e eeuw is ontstaan. Ook de plaats waar het ontstaan is, is niet bekend. Feit is dat de vaandel in Europa terechtgekomen is door de kruistochten naar het Heilige Land.
Bij vendelen heeft sierlijkheid de bovenhand in de bewegingen; de figuren vloeien als het ware in elkaar over. Het vendelen wordt vaak gezien als een uiting van het gebed tussen goed en kwaad. Elke regio/vereniging heeft zo zijn eigen vendelgebed. Het bestaat uit: 1.Het rond zwaaien boven het hoofd betekent:
Stoere vendelier, houd je kloek en sterk in de strijd die komen gaat.
2. Als de vlag rondgedraaid in de hals betekent dit:
Weer je geducht al zal dit ook je hoofd moeten kosten
3. De vlag draait om de lendenen:
Geef aan dit werk je kracht, je lichaam en desnoods je leven.
4. De vlag draait om de knieën:
Houd je leden lenig en je kunt ook knielen
5. De vlag draait om de enkels: Laat de vlag steeds draaien, maar zorg ervoor dat ze steeds schoon en rein blijft, zoals de lelie. Na bovengenoemde slagen waarbij tot de vendelier wordt gesproken, wordt dan de strijd tussen goed en kwaad uitgebeeld.
6. De vlag wordt boven het hoofd rond gegooid: Patroon van de schutterij, u wil ik verheerlijken en ik wil al het mogelijke doen, want hoog zijt gij verheven.
7. Als de knop in de hals wordt gelegd en het gezicht schuin opwaarts is gericht: Ik zie naar de hemel, O Heer, want U wil ik verheerlijken.
8. Nu begint de vlag schuin over de schouder te draaien: De vijand komt.
9. In machtige slagen wordt de vlag achter de rug doorgehaald: Van alle kanten word ik nu aangevallen.
10. De vlag wordt achter de knieën doorgehaald: De vijand probeert me op de knieën te krijgen.
11. De vlag draait achter de enkels door: De vijand drukt me diep neer.
12. De vlag draait nu achter en vervolgens om een been: Maar ik zal me staande houden, al is het maar op één been.
13. De vlag wordt vastgeklemd in de knieholte: Ik maak mijn handen vrij en ga voor niets opzij.
14. De vlag balanceert op de voet: Bijna liet ik de vlag vallen maar mijn voet kon haar nog net grijpen.
15. De vendelier treedt over de vlag: De vijand probeert haar af te nemen.
16. De vendelier treedt weer over de vlag en werpt haar omhoog: De vijand sloeg bijna de vlag weg, maar ik kon ze nog juist grijpen. Bijna wordt de strijd wanhopig, zodat het gebed om de hulp tot patroonheilige begint, om dan te eindigen in de overwinning van het goede op het kwade.
17. Overmoedig gooit de vendelier zijn vlag over het hoofd: Nooit zal ik wijken. Ik zal blijven strijden, zolang ik leef.
18. De slagen worden steeds zwaarder en moeilijker.
19. De vlag wordt om de lendenen gezwaaid en weer opgevangen: De strijd wordt nog zwaarder.
20. De vlag wordt rond beide benen gedraaid en opgevangen: Al zwaarder wordt de strijd, ik heb hulp nodig.
21. De vlag draait om ieder been afzonderlijk: De strijd wordt hopeloos, ik val van vermoeidheid haast neer.
22. Nu volgt de knieslag. Het vendelen wordt een smeekgebed: Patroonheilige help mij, sta mij bij, ik kan haast niet meer.
23. De vendelier valt op de knieën: Mijn Heer en mijn God, geef mij uw zegen en kracht.
24. Nu staat de vendelier weer rechtop. De vlag word op de vuist gelegd en opgegooid, ten teken van de overwinning en van grote blijdschap.
25. God en patroonheilige, met Uw steun heb ik overwonnen. De vlag wordt opgerold. De strijd is gestreden, het werk is gedaan. De zegen is ons.
Het vendelen wordt beoefend in een groot gedeelte van het Europese vasteland, voornamelijk Italië, Duitsland, Zwitserland, België en Nederland. In Nederland zijn het vooral schutterijen en gilden uit Gelderland, Noord-Brabant en Limburg die zich hiermee bezighouden. Er wordt klassiek en acrobatisch gevendeld. Bij veel verenigingen wordt er voor de nieuwe Schutters of Gildekoning een vendelhulde gebracht in klassieke stijl.
Tijdens de Kring en federatie concoursen worden er diverse wedstrijden gehouden. Korps klassiek, Korps acrobatisch, Individueel acrobatisch en dat in verschillende klassen en in leeftijd, zoals aspiranten, junioren en senioren. Elk jaar wordt er ook gestreden voor het Gelderse Kampioenschap in al deze klassen, dit wordt altijd aan het begin van het seizoen gedaan en dan indoor. Meestal dus in een sporthal. Op zondag 2 april zal dit plaats vinden in Millingen aan de Rijn in sporthal De Duffelt. De organisatie is in handen van Schuttersgenootschap O.E.V.
Om 09.00 uur is de opening van deze dag en zal na het Wilhelmus door de majorettes en oud-vendeliers van O.E.V. een show gegeven worden. Aansluitend zullen de wedstrijden beginnen, dit zal tot 16.30 uur doorgaan tussendoor zal er nog een show van de junioren van Onderling Genoegen gegeven worden met om 17.30 uur de prijsuitreiking. In de middag pauze zal er nog een optreden zijn van de jeugd van Bicycle team Juliana en de jongste majorettes van O.E.V.
Deze dag is geheel kosteloos te bekijken.
Wij zien u graag om dit kleurrijke spektakel te aanschouwen en te ervaren wat het eigenlijk is, zodat het bij u nog meer bekend wordt na het lezen van dit stuk.
Bron: Het Gemeente Nieuws – editie Berg en Dal – 18-3-2017